Сўнгги йилларда ўзбек футболининг энг оғриқли нуқталаридан бири бу биринчи лига бўлиб келмоқда. Ушбу мавсумда олий лига жамоаларига қаттиқ молиявий талаблар қўйилаётган бўлсада, бу талабни биринчи лига бахсларига қўллаб бўлмайди. Ўзи шундоқ ҳам 2008 йилда бир нечта биринчи лига жамоаларининг иштироки катта сўроқ остида турибди. Кеча ЎФФ Мажлислар залида 17-миллий чемпионатимиз бошланиши муносабати билан Мусобақаларни ўтказиш бошқармаси мутахассислари ва ОАВ ўртасида ўтказилган матбуот-анжуманида биринчи лига мусобақасини ўтказиш билан боғлиқ савол билан бошқарма бошлиғи Мухтор Ҳошимовга мурожаат қилдим. Ушбу мутахассиснинг жавобидан ҳам ҳозирда биринчи лиганинг аҳволи анчагина оғир эканлиги маълум бўлди. Ўзи шундоқ ҳам ҳар мавсумда биринчи лиганинг 1-2 та жамоаси чемпионатни охиригача етказа олмасдан, иқтисодий қийинчиликлар туфайли биринчиликдан дисквалификация қиланади. Ўтган мавсумда бундай жамоалар сафини “Ромитан” ва “Косонсой” клублари тўлдиришди. Биринчи лига якунларига кўра эса, Навоийнинг “Зарафшон” ва Шаҳрихоннинг “Шаҳрихон” клублари биринчи лигани тарк этишди. Иқтисодий муаммолар туфайли “Трактор” ва “Тўпаланг” жамоалари олий лигадан дисквалификация қилиниб, уларнинг ўрнига “Металург” ва “ОТМК” жамоалари Олий лигада тўп суриш ҳуқуқига эга бўлганидан яхши хабардорсиз. Бошланаётган мавсумда “Трактор” ўзининг асосий таркиб ўйинчилари бошқа олий лига жамоаларига трансфер қилган бўлсада, асосан ёшлардан иборат таркиб билан биринчи лигада иштирок этиш ниятида. Аммо, Сариосиё аҳли катта футболсиз қоладиган бўлди... “Тўпаланг” клуби олий лигадан четлатилганидан сўнг, клуб раҳбарияти биринчи лигада иштирок этмасликларини Ўзбекистон футбол федерациясига расман маълум қилишган. Бу дастлабки йўқотиш! Шунингдек, ўтган мавсумда олий лигада базўр жон сақлаб қолган Тошкентнинг “Локомотив” клуби ўзининг биринчи лигадаги фарм-клуби - “Локомотив-БФК”ни пастки лигага қўймасликка қарор қилди. Афтидан, “темирйўлчилар” барча кучларини олий лагадаги бош жамоаларига йўналтиришга қарор қилишган шекилли. Натижада, ўсмирлар ва ёшлар футболи жабр чекадиган бўлди. Бу иккинчи йўқотиш. Ўтган мавсумда олий лигани бир амаллаб охиригача етказган Бухоро вилоятининг “Вобкент” клуби тақдири ҳам ҳозирча номаълум бўлиб турибди. Вобкентликлар ҳали биринчи лигадаги иштирокларини расман тасдиқлашмаган. Уларга федерация томонидан 2 кунлик муҳлат берилди. Мана шу 2 кун ичида бухороликлар якуний қарорга келиб, ўз иштирокларини тасдиқлашлари ёҳуд чемпионатда иштирок этмаслик ҳақида расмий хат билан чиқишлари керак. Агар вилоят ва туман раҳбарлари керакли чораларни кўришмаса, ўзбек футболидан яна бир жамоа йўқолиб кетиш арафасида турибди. Биринчи лиганинг домий иштирокчиларидан бири “Цементчи” клуби ҳам ҳозирда деярли йўқ бўлиб кетиш хавфи остида тургани ҳақида "Цементчи" жиддий қийнчиликларга дуч келди” номли мақоламиз орқали сизларга маълумот бериб ўтган эдик. “Цементчи” клубининг бош ҳомийси ҳисобланадиган «Қувасойцемент» акционерлик жамияти клубни молиялаштиришдан бош тортганидан сўнг, клуб танг аҳволда қолганди. Олинган маълумотларга қараганда, Қувасой шаҳрига янги ҳоким тайинланган ва у кишининг саъй-ҳаракатлари билан “Цементчи”нинг биринчи лигада иштирок этиши учун тегишли саъй-ҳаракатлар бошланган. Агар клуб чемпионат иштирок этиш имконини топа олса, гарчи клуб қишки мавсумда бирорта ҳам ўқув-машғулот йиғинини ўтказмаган бўлсада, биринчи лига бахслари бошлангунга қадар жамоани шакллантиришга улгурса бўлади. Фақат 5 март куни бошланадиган Ўзбекистон Кубогининг дастлабки саралаш бахсида “Цементчи” иштирок эта олмаслиги мумкин. Ўзбекистон футбол федерацияси “Цементчи” клубига ҳам сўнгги қарорни эълон қилиш учун 2 кунлик муддат берди. Ушбу 4 та жамоа тарқатиб юборилган ёки йўқ бўлиб кетиш арафасида турган клублар ҳисобланади. Энди эса тикланаётган ва биринчи лигада иштирок этишга даъвогарлик қилаётган клублар ҳақида ҳам қисқача маълумот бериб ўтамиз. Биринчи лигада “конкурсдан ташқари” иштирок этиш учун 3 та жамоа даъвогарлик қилмоқда. “Тўпаланг” клуби биринчи лигада иштирок этишдан бош тортганидан сўнг, Сурхондарё вилоятининг яна бир жамоаси – “Сурхон” бўш қолган ўринни эгаллаш истаги билан ЎФФга мурожаат қилган. Шунингдек, ўтган йилги мавсум якунларига кўра биринчи лига бахсларини тарк этган Навоийнинг “Зарафшон” клуби ҳам жамоани яна биринчи лигага қайтариш илтимос билан федерацияга мурожаатнома юборган. “Қурувчи” клубининг ташаббуси билан Қўқонда ташкил этилган фарм-клуб – “Қўқон-1912” ҳам қайта тикланган йилдаёқ биринчи лигада тўп суришни сўраб федерацияга мурожаат қилди. Хуллас, Ўзбекистон футбол федерацияси Мусобақаларни ўтказиш бошқармаси олдидаги тахминий ҳолат мана шундай иборат. Биринчи лигада иштирок этишни сўраб мурожаат қилган юқоридаги 3 жамоанинг тақдири шу кунларда Федерацияда бўлиб ўтадиган йиғилишдан сўнг маълум бўлади. Мусобақаларни ўтказиш бошқармаси бошлиғи Мухтор Ҳошимовнинг фикрига кўра, “Вобкент” ва “Цементчи” клубларининг якуний қарорларига қараб, биринчи лигада 18 ёки 20 жамоа иштирок этиши кўзда тутилган.